CV po angielsku – jak tłumaczyć nazwy własne szkół i tytuły naukowe

CV po angielsku – jak i czy tłumaczy się nazwy własne szkół, firm, instytucji oraz stopnie i tytuły naukowe na świadectwach i dyplomach

1) Oficjalne wytyczne

Przy tłumaczeniu CV, dyplomu czy innych świadectw na j. angielski spotykamy się z problemem, czy tłumaczyć nazwy szkół oraz tytuły naukowe, czy raczej zostawić je w oryginale.

Oto oficjalne stanowisko TEPISu (POLSKIE TOWARZYSTWO TŁUMACZY PRZYSIĘGŁYCH I SPECJALISTYCZNYCH) w tej sprawie:


§ 39. Świadectwa i dyplomy

W tłumaczeniu dokumentów dotyczących wykształcenia należy zachowywać zasady opracowane przez Komisję Europejską, Radę Europy i UNESCO/CEPES, które nakazują przytaczać tytuły zawodowe, stopnie naukowe, nazwy szkół, uczelni i innych instytucji kształcących w brzmieniu oryginalnym i nie wyrażać żadnych sądów wartościujących ani stwierdzeń o równoważności poziomu wykształcenia. Polski odpowiednik zagranicznego tytułu zawodowego lub stopnia naukowego może zostać określony wyłącznie na podstawie umowy międzynarodowej, a w przypadku braku umowy międzynarodowej – w drodze nostryfikacji, zaś polski tytuł zawodowy lub stopień naukowy, po przytoczeniu w języku polskim, może zostać uzupełniony w uwadze tłumacza wyjaśnieniem w danym języku obcym o treści ustalonej przez powołaną do tego instytucję.

Czyli wychodzi na to, że tytułów zawodowych (stopni naukowych) i nazw instytucji je nadających nie powinno się tłumaczyć, tylko zostawić ich oryginalny zapis.

Warto przy tej okazji zadać jednak pytanie, w jakim celu tłumaczy się CV po angielsku, dyplomy, listy motywacyjne, świadectwa, zaświadczenia itp. dokumenty.
Mają one trafić do czytelnika obcojęzycznego – np. osoby rekrutującej w zagranicznej firmie, która nie rozumie ani słowa w języku polskim. Do czego w takim razie przyda jej się przetłumaczony dokument z zostawionymi tytułami i nazwami własnymi szkół w oryginale, po polsku. Dla większości obcokrajowców tytuł „Licencjat”, nazwa „Wyższa Szkoła Artystyczna w Oblęgorku” czy zaświadczenie o zdobyciu stopnia „Starszego malarza pokojowego” nie będzie nic znaczyło.

2) Jak to robią profesjonalni tłumacze

Zdania są podzielone. Większość tłumaczy korzysta z angielskich wersji stron internetowych danej szkoły lub instytucji i jeżeli na niej znajduje gotowe, proponowane przez autorów tłumaczenie, używa go.
Jeżeli brakuje oficjalnego tłumaczenia, zostawia się oryginalną nazwę i w nawiasie podaje najlepiej opisowe tłumaczenie na język obcy. Opisowe, aby jak najdokładniej oddać znaczenie polskiej nazwy uczelni.

Z tytułami i stopniami naukowymi sytuacja się nieco komplikuje. Tłumacz musi zachować szczególną ostrożność, aby nie doszło do nieporozumienia. Np. w Holandii kończąc studia wyższe, uzyskuje się tytuł „Drs.” (Doctorandus) i jest to odpowiednik polskiego „Mgr”, nie mylić z tytułem doktorskim. Podobne problemy napotykamy, tłumacząc odmiany polskiego tytułu profesorskiego i profesorskich stanowisk pracy – nadzwyczajny, zwyczajny, profesor wizytujący, itp.

Oto najczęściej spotykane tytuły naukowe i ich angielskie odpowiedniki:

licencjat – bachelor of science (BSc) – nauki ścisłe lub bachelor of arts (BA) – nauki humanistyczne
inżynier – engineer (Eng.)
magister – master of science (MSc) – nauki ścisłe lub master of arts (MA) – nauki humanistyczne
architekt – architect
doktor – philosophiae doctor (PhD)
profesor – professor (Prof.)

Przy czym znów należy zwrócić uwagę, aby używać ich z głową, zastanowić się, czy zostaną odpowiednio zrozumiane w danym kraju.

3) CV po angielsku – wnioski i sugestie

Okazuje się, że większość tłumaczy nie do końca stosuje się do oficjalnych wytycznych na temat sposobu tłumaczenia nazw instytucji oraz tytułów i stopni naukowych.
Naginanie przepisów nie bierze się jednak z ich złej woli. Wręcz przeciwnie – pragną wyjść naprzeciw oczekiwaniom klientów i jak najwierniej oddać znaczenie polskiego tytułu lub nazwy szkoły.

Najlepszym rozwiązaniem może być pozostawienie polskich nazw, tytułów i stopni naukowych oraz ewentualne dodanie w nawiasie kwadratowym [jako komentarz Tłumacza] ich tłumaczenia na angielski lub opisowego wyjaśnienia w CV po angielsku, co oznaczają. Pozostawienie tylko polskiej wersji wydaje się być bezcelowe – anglojęzyczny czytelnik nie będzie w stanie w pełni skorzystać z informacji płynących z tak nie do końca przetłumaczonego dokumentu.
Zwłaszcza, że zazwyczaj do przetłumaczonego CV, dyplomu lub innego zaświadczenia dodajemy także polski oryginał a więc można spokojnie po niego sięgnąć i porównać z tłumaczeniem.

W przypadku, gdy nie jesteśmy w stanie idealnie przełożyć na angielski nazwy czy stopnia naukowego, zawsze możemy posiłkować się uwagą od tłumacza i dodać w nawiasie opis z poprzedzającą go regułką „the equivalent of …” co oznacza po polsku „odpowiednik …”.
W ten sposób wciąż osiągniemy cel naszego przekładu, czyli maksymalne oddanie w tłumaczeniu informacji zawartych w tekście źródłowym oraz uniknięcie nieporozumień na temat zdobytego wykształcenia.

Skorzystaj z naszej szerokiej oferty – biuro tłumaczeń Slavis dostarcza:

Sprawdź, co mówią o nas klienci.

Zadzwoń – +48 41 20 20 500 -, skorzystaj z formularza na stronie Kontakt – Biuro Tłumaczeń Kielce albo wyślij e-maila na adres info@slavis.net. Jeżeli szukasz lepszej oferty, lepiej trafić nie można!

Bibliografia:
1) „Tłumaczenie tytułów i stopni naukowych”, Aleksander Masłowski, Centrum Informacji dla Naukowców Regionalnego Punktu Kontaktowego w Gdańsku
2) ProZ.com – forum
3) TEPIS